Mieszkańcy domów pomocy społecznej mają pełnię praw obywatelskich, w tym prawo do godności, wolności osobistej, prywatności, poszanowania własności i swobody religijnej. Niedopuszczalne są jakiekolwiek formy przemocy, ograniczanie wolności czy brak poszanowania intymności.

Placówki są zobowiązane do zapewnienia usług bytowych, opiekuńczych, wspomagających i edukacyjnych zgodnie z określonymi standardami oraz indywidualnymi potrzebami mieszkańców. Zapewnienie opieki zdrowotnej polega na organizowaniu dostępu do świadczeń, nie na ich bezpośrednim udzielaniu.

DPS musi spełniać określone warunki lokalowe i sanitarne oraz dbać o komfort fizyczny i psychiczny mieszkańców. Umieszczenie w placówce wymaga zgody osoby zainteresowanej, z wyjątkiem sytuacji, gdy brak tej zgody zagraża jej życiu lub zdrowiu i wymaga interwencji sądu.