Polipragmazja to jednoczesne stosowanie wielu leków przez jednego pacjenta, przy czym nie zawsze towarzyszy temu rzeczywista potrzeba medyczna. Choć w praktyce klinicznej stosowanie kilku leków jednocześnie bywa uzasadnione, problem pojawia się wtedy, gdy farmakoterapia wymyka się spod kontroli. Leki są dodawane bez przeanalizowania wcześniejszych terapii, bez oceny interakcji oraz bez jasnego uzasadnienia terapeutycznego. Zjawisko to jest szczególnie niebezpieczne u osób starszych, u których fizjologiczne zmiany związane z wiekiem – takie jak zmniejszenie masy mięśniowej, pogorszenie funkcji nerek czy wątroby, wpływają na metabolizm i wydalanie leków, zwiększając ryzyko kumulacji substancji czynnych i występowania działań niepożądanych.

Nie istnieje jedna uniwersalna liczba leków, której przekroczenie automatycznie oznacza polipragmazję. W literaturze medycznej najczęściej przyjmuje się, że stosowanie pięciu lub więcej leków może zwiększać ryzyko powikłań, jednak granica ta jest umowna. Dla jednego pacjenta nieracjonalne będzie przyjmowanie dwóch leków, jeśli są one źle dobrane lub niepotrzebne. Z kolei dla innego, przy licznych schorzeniach przewlekłych – stosowanie dziesięciu różnych preparatów może być w pełni uzasadnione klinicznie i bezpieczne, o ile terapia jest dobrze zaplanowana i monitorowana.

Dlatego kluczem do skutecznego i bezpiecznego leczenia jest indywidualna ocena sytuacji każdego pacjenta. Obejmuje ona nie tylko analizę listy stosowanych leków, ale także ocenę wieku, ogólnej kondycji organizmu, funkcji nerek i wątroby, stanu poznawczego, możliwości przestrzegania zaleceń oraz współistniejących chorób. Dopiero całościowy obraz pozwala lekarzowi lub farmaceucie na racjonalne zarządzanie farmakoterapią, zmniejszenie liczby zbędnych leków oraz zwiększenie bezpieczeństwa farmakoterapii.

Szacuje się, że w Polsce nawet 40% wszystkich recept wystawianych przez lekarzy trafia do osób powyżej 65. roku życia, mimo że stanowią one jedynie około 20% populacji. To najlepiej obrazuje, jak duże jest zapotrzebowanie na farmakoterapię w tej grupie wiekowej. Co więcej, zdecydowana większość pacjentów senioralnych przyjmuje równocześnie co najmniej 5 leków dziennie, a według danych Narodowego Funduszu Zdrowia aż 20% z nich stosuje ponad 10 preparatów jednocześnie. W przypadku pacjentów z wielochorobowością (np. z nadciśnieniem, cukrzycą, chorobą niedokrwienną serca i depresją), liczba ta może sięgać nawet kilkunastu pozycji dziennie.

Podobne tendencje obserwuje się w krajach Europy Zachodniej oraz w Ameryce Północnej. W badaniach przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii wykazano, że przeciętny 80-letni pacjent z przewlekłymi chorobami przyjmuje średnio 8 różnych leków każdego dnia, a w grupie najstarszych seniorów (85+) odsetek osób z polipragmazją sięga nawet 75%. Co istotne, nie chodzi wyłącznie o leki na schorzenia przewlekłe. Bardzo często do listy dochodzą również leki stosowane doraźnie lub krótkoterminowo, które jednak bywają kontynuowane bez konieczności klinicznej.