Usunięcie martwej (nekrotycznej) lub witalnej tkanki z rany lub z jej otoczenia. Oczyszczanie rany pozwala również na usunięcie wysięku i kolonii bakteryjnych w postaci biofilmu, z łożyska rany oraz pomaga w tworzeniu środowiska stymulującego proces gojenia.

Metody oczyszczania rany obejmują:

➢oczyszczanie autolityczne (wspierające naturalne procesy autooczyszczania rany),

➢chirurgiczne ostre oczyszczanie rany,

➢ zachowawcze ostre oczyszczanie rany,

➢enzymatyczne oczyszczanie rany,

➢mechaniczne oczyszczanie rany (np. za pomocą padów o różnej porowatości),

➢ biologiczne oczyszczanie rany (np. terapia larwami).

Oczyszczanie rany przy użyciu ultradźwięków o niskiej częstotliwości - sonifikacja (Ayello i in, 2016; European Pressure Ulcer Advisory Panel, National Pressure Injury Advisory Panel, Pan Pacific Pressure Injury Alliance (EPUAP/NPIAP/PPPIA), 2019). Ponadto nowoczesne technologie oczyszczania rany mogą wykorzystywać oksydanty.

W zależności od stężenia oksydanty mogą powodować degradację, zmiękczanie lub usuwanie suchej lub wilgotnej tkanki martwiczej. Oksydacyjne oczyszczanie rany różni się od oczyszczania autolitycznego, które polega na rozpuszczeniu w wyniku nawodnienia lub rozpuszczeniu z wykorzystaniem proteaz autologicznych.

Terapia ran przewlekłych powinna być prowadzona zgodnie z WBP. Cel WBP:

➢stworzenie wilgotnego środowiska, które optymalizuje warunki oczyszczania i gojenia rany poprzez tworzenie dobrze unaczynionego, stabilnego łożyska rany, zmniejszenia obciążenia bakteryjnego, ograniczenia produkcji wysięku i przyśpieszenia tworzenia ziarniny (Wounds UK, 2021; Barrigah-Benissan i in.,2022).

➢Postępowanie WBP stanowi ramy oceny, diagnozy i leczenia ran i może być wdrażane w połączeniu z higieną rany (Sibbald i in., 2011, Murphy i in., 2021; Shamsian, 2021).

Ewoluująca koncepcja przygotowania łożyska rany WBP została zapoczątkowana przez Schultza i in. (2003), jednak Atkin i in. (2019) rozwinęli strategię określaną akronimem TIME, która później została poszerzona o dodatkowe czynniki, tworząc akronim TIMERS.CEL

Z czym walczymy?

1. Zakażeniem /miejscowym/,

2. Biofilmem w ranie,

3. Brakiem wiedzy i standardów postępowania.

Dlatego tak ważne jest profesjonalne przeprowadzenie techniki higieny rany i zabiegu zmiany opatrunku. Konieczne jest proaktywne podejście, które zapewni skuteczne i zrównoważone leczenie ran objętych zakażeniem w codziennej zespołowej praktyce.

Rozwiązaniem jest:

• mycie rany i otaczajaćej skóry,

• oczyszczenie rany,

• pielęgnacja brzegów rany,

• dobór opatrunku.

Preparat o działaniu antyseptycznym jest stosowanym miejscowo środkiem przeciwdrobnoustrojowym o szerokim spektrum, który hamuje rozmnażanie mikroorganizmów lub je zabija. W zależności od stężenia preparat o działaniu antyseptycznym może wpływać toksycznie na komórki ludzkie, jednak nowoczesne antyseptyki mają wysoką biozgodność ze skórą.

Indeks biozgodności może być przydatnym narzędziem do oceny preparatów o działaniu antyseptycznym w praktyce klinicznej. Preparaty o działaniu antyseptycznym nazywane są środkami konserwującymi, w szczególności w krajach, w których uznawane są prawnie za wyroby medyczne. Wytworzenie się oporności na miejscowo stosowane preparaty o działaniu

antyseptycznym jest rzadkim zjawiskiem (Haesler i in., 2022).

Wykazuje miejscowe działania przeciwdrobnoustrojowe przeciwko szerokiemu spektrum mikroorganizmów, w tym przeciw bakteriom Gram+, Gram-, grzybom i wirusom. Właściwości:

▪ Wykazuje zdolność penetracji przez biofilm;

▪ Nie generuje oporności, ani krzyżowej oporności;

▪ Nietraumatyczny;

▪ Nie jest alergiczny, toksyczny, mutagenny, nie powoduje bólu.

Poza przyspieszaniem gojenia rany i zmniejszaniem kolonizacji flory bakteryjnej idealny preparaty o działaniu antyseptycznym powinien cechować się dobrą tolerancją tkankową. Niszczenie szerokiego spektrum chorobotwórczych mikroorganizmów jest możliwe wyłącznie w przypadku nieswoistego lub wielokierunkowego przeciwdrobnoustrojowego działania antyseptyków (Malanovic i in., 2022).

Postacie antyseptyków:

• roztwory w postaci płynu,

• żeli,

• past,

• impregnowane opatrunki.